دانشگاه گيلان از سال ۱۳۴۶ با عنوان مدرسه عالی بازرگانی فعالیت آموزشی خود را آغاز نمود. و در سال ۱۳۵۳ به تصويب شورای گسترش آموزش عالی رسيد و در سالهای ۵۵ – ۱۳۵۴ در چارچوب قرارداد بين دولتهای ايران و آلمان غربی سابق، دانشگاه گیلان ، تاسيس و از سال ۱۳۵۶ فعاليتهای آموزشی خود را با پذيرش ۱۵۵ دانشجو در ۹ رشته تحصيلی آغاز نمود .

در سال ۱۳۵۶ مدرسه عالی مدیریت و مدرسه عالی بازرگانی که تنها مراکز آموزش عالی در استان گیلان بودند با دانشگاه گیلان ادغام و فعالیت های آموزشی آن تا پایان سال تحصیلی ۱۳۵۸ با تعداد ۶۰۵ نفر دانشجو در ۱۴ رشته تحصیلی ادامه یافت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دانشگاه گیلان بطور مستقل و بدون وابستگی به آلمان، فعاليتهای آموزشی خود را در ۸ رشته تحصيلی و با حدود ۵۰۰ دانشجو از سرگرفت و با رشد و گسترش آموزش عالی در کشور، دانشکده های علوم پایه ، فنی،علوم کشاورزی،علوم انسانی و پزشکی ساخته شد و پس از آن نیز دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشکده منابع طبیعی و معماری و هنر تاسیس شدند.

 دانشگاه گیلان هم اکنون در ۶۴ رشته گرایش کارشناسی، ۱۶۶ رشته گرایش کارشناسی ارشد، ۹۳ رشته گرایش دکتری و در مجموع در ۳۲۳ رشته گرایش دانشجو می پذیرد.

اين دانشگاه در حال حاضر با ۱۰ دانشکده و یک واحد پردیس و دو پژوهشکده( حوضه آبی دریای خزر و گیلان شناسی) با ۵۹۵ عضو هیأت علمی،حدود ۱۷۰۰۰ هزار دانشجو (حدود ۹ هزار دانشجوی دختر و ۷ هزار دانشجوی پسر) و به عنوان بزرگترین مراکز آموزش عالی در منطقه شمال کشور مشغول به فعالیت های آموزشی و پژوهشی است و سالانه حدود ۶۰۰۰ هزار نفر دانشجو را در ۴۹۴ رشته – گرایش در مقاطع تحصيلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری برای دوره های روزانه ، شبانه ، پردیس و مجازی پذيرش می نمايد و این دانشگاه با اعضای اتحادیه دانشگاه های دولتی کشور های حاشیه دریای خزر ، برخی از دانشگاه های کشورهای جنوب شرق آسیا و اتحادیه اروپا ارتباطات علمی و تبادل استاد و دانشجو دارد.

 قرار گرفتن در جمع دانشگاه های برتر سه نظام بین المللی و رتبه بندی جهانی تایمز ،لیدن، شانگهای و دسته دانشگاه های یک درصد برتر دنیا و ده دانشگاه برتر جامع کشور جزئی از توانمندی های دانشگاه گیلان است.